Nga politikanët me përvojë te emrat e rinj, këta janë kandidatët që synojnë ta fitojnë besimin e kryeqytetasve.
Prishtina shihet si trofeu më i madh në garën për pushtetin lokal dhe, si e tillë, merr vëmendjen më të madhe në zgjedhjet lokale. Si qyteti më i populluar në vend, qendra më e madhe institucionale, ekonomike e politike, Prishtina është barometër për matjen e fuqisë politike të një partie. Fitorja apo humbja në Prishtinë mund të jetë tregues i prirjeve më të gjera elektorale dhe ndikimit të një partie në nivel kombëtar.
Edhe partitë politike e trajtojnë garën për Prishtinën si prioritet strategjik. Kalkulimet për kandidaturat nisin shumë herët ndërsa investimet në fushatat për kryeqytetin janë zakonisht më të mëdha se në qytetet tjera.
Për 13 vjet me radhë, që nga paslufta, Prishtina u udhëhoq nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), e cila arriti ta mbajë kryeqytetin për katër mandate rresht. Por, në vitin 2013, besnikëria e kryeqytetit ndryshoi. Lëvizja Vetëvendosje (LVV), me kandidatin Shpend Ahmeti, rrëzoi dominimin e LDK në Prishtinë. Kjo ishte fitorja e parë e madhe e LVV në një komunë kyçe, duke shënuar një moment vendimtar në konsolidimin e saj si forcë politike.
Mbi të gjitha, fitorja e LVV në kryeqytet u interpretua si një tregues se qytetarët e Kosovës ishin të gatshëm për ndryshim, prirje që do të reflektohej më vonë edhe në zgjedhjet në nivel vendi.
Fitorja e Ahmetit fillimisht u prit me entuziazëm, duke e pozicionuar atë si simbol të një modeli të ri qeverisës. Megjithatë, ky entuziazëm u zbeh me kalimin e kohës dhe u përcoll me kritika të shumta, veçanërisht pas largimit të Ahmetit nga LVV në mes të mandatit të tij të dytë dhe rreshtimit me Partinë Socialdemokrate (PSD). Kjo parti ishte formuar pas një përçarjeje të thellë brenda LVV, kur disa prej figurave kyçe u larguan nga LVV. Mungesa e rezultateve në qeverisje, bashkë me kalimin e Ahmetit në PSD, nxiti zhgënjim te një pjesë e elektoratit që më parë e kishte mbështetur fuqishëm, duke shkaktuar rënie të dukshme në mbështetjen publike.
Në zgjedhjet lokale të vitit 2021, LDK u rikthye në pushtet pas një pauze tetë-vjeçare. Ajo garoi me një kandidat jashtë strukturave të saj tradicionale, arkitektin Përparim Rama, i cili ndërtoi fushatën bazuar në reputacionin e tij ndërkombëtar dhe mbi një vizion për të qeverisur një burokraci të ndërlikuar të qytetit, që karakterizohej me ndarje politike, si një urbanist dhe idealist, siç kishte thënë ai, jo si politikan apo pjesë e strukturave të LDK.
Në anën tjetër, LVV kandidoi Arben Vitinë, ish-ministër i Shëndetësisë dhe njëri prej figurave më të profilizuara të partisë. Ai konsiderohej favorit dhe në rundin e parë të zgjedhjeve siguroi një epërsi prej 16% ndaj Ramës. Megjithatë, në balotazh, rezultatet ndryshuan në favor të Ramës. Bashkë me mbështetjen e kundërkandidatit Uran Ismaili nga Partia Demokratike e Kosovës (PDK), i cili i ofroi mbështetje Ramës, ky i fundit arriti ta përmbysë rezultatin dhe të fitojë me 51.06% të votave, duke e rikthyer Prishtinën nën udhëheqjen e LDK.
Katër vite më pas, garës për Prishtinën po i hyjnë fytyra të njohura dhe emra të rinj. LDK po e rikandidon Ramën, ndërsa PDK ka vendosur sërish për Ismailin, i cili në zgjedhjet e vitit 2021 arriti rezultat të paprecedentë për PDK në Prishtinë, me 21.69% të votave të përgjithshme.
LVV ia ka besuar kandidaturën ministrit në dorëheqje të Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çekut, ndërsa Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) ka kandiduar Bekë Berishën, i cili në zgjedhjet e kaluara garoi si kandidat për kryetar të Istogut. Garës i është bashkuar edhe e vetmja grua, Besa Shahini, kandidate e PSD, e cila, pas një periudhe larg skenës publike, e ka nisur fushatën e saj drejtpërdrejt në rrugët dhe lagjet e Prishtinës. Ndërkohë, partia Alternativa ka propozuar Merkur Beqirin, ndërsa garës i është shtuar edhe Fatmir Selimi si kandidat i pavarur.
Kandidatët që i janë futur garës për Prishtinën po ofrojnë propozime për zgjidhje për po të njëjtat probleme që ua rëndonin jetën qytetarëve edhe në zgjedhjet e kaluara. Çështjet të cilat pritet t’i formësojnë programet e tyre politike përfshijnë trafikun paralizues dhe infrastrukturën e pafavorshme për këmbësorë; ndotjen vdekjeprurëse të ajrit gjatë dimrit dhe mungesën thelbësore të hapësirave të gjelbra; bumin e pakontrolluar të ndërtimeve; çmimin në rritje të qirave dhe numrin e madh të banesave të zbrazëta; keqmenaxhimin e vazhdueshëm të mbeturinave dhe qenve endacakë.
Zgjedhjet lokale janë caktuar për 12 tetor, por fushata jozyrtare ka nisur tashmë. K2.0 sjell profilet e kandidatëve që synojnë ta marrin drejtimin e Prishtinës, prapavijën e tyre politike e profesionale, si dhe ofertat që po paraqesin për kryeqytetasit.
Edhe pse emri i tij ishte i ri në politikën e Kosovës, Rama i hyri garës për Prishtinën në vitin 2021 me një karrierë të ndërtuar ndërkombëtarisht në botën e arkitekturës dhe dizajnit të brendshëm. Në vitin 1992, si 16-vjeçar, u shpërngul në Britani të Madhe, ku përfundoi studimet Bachelor dhe Master në arkitekturë. Aty hapi biznesin e tij të arkitekturës në vitin 2004, me të cilin ka fituar një numër çmimesh.
Ai u bë i famshëm në Kosovë në vitin 2012 kur përfaqësoi Kosovën në Bienalen e Arkitekturës në Venecia, me një ekspozitë të quajtur “Krijuesi i filigranit”. Vetëm një vit më vonë ai dhe ekipi i tij fituan Çmimin e Parë në Çmimin Vjetor të World Interiors News për dizajnin e brendshëm të Hamam Jazz Bar në Prishtinë, një nga hapësirat më të spikatura të jetës së natës në Prishtinë për disa vite. Rama ishte anëtar dhe nënkryetar i bordit të Manifestas, Bienales Evropiane Nomade, e cila organizohet çdo dy vjet në një qytet të Evropës, ndërsa në Prishtinë u mbajt në verën e vitit 2022. Ai dha dorëheqje nga ky post kur vendosi të garojë për Prishtinën.
Emri i Ramës në titujt vendor bëri bujë veçanërisht në vitin 2019 dhe 2020, ndonëse kësaj radhe ishte i ndërlidhur me polemika. Biznesi i tij kishte projektuar dhe ai ishte bashkë-investitor në një kompleks banesor prej 17 vilash në brigjet e Liqenit të Badovcit, njërit nga burimet kryesore të ujit të pijshëm të Prishtinës. Ndonëse komuna miratoi planet, projekti nxiti reagime të forta tek një grup i madh banorësh dhe aktivistësh mjedisorë që kishin frikë se ndërtimi mund ta rrezikonte furnizimin me ujë të kryeqytetit.
Projekti përfundimisht u anulua nga kryetari i tanishëm i LDK, Lumir Abdixhiku, i cili ishte ministër i infrastrukturës gjatë qeverisë së parë të Kurtit në vitin 2019. Sipas Abdixhikut vendimi ishte rezultat i synimit të qeverisë për t’i mbrojtur burimet natyrore dhe për t’i dhënë zë aktivizmit qytetar. E megjithatë, në vitin 2021, Ramës iu ofrua mundësia të kandidonte në emër të LDK, pasi Abdixhiku kishte marrë drejtimin e partisë.
Në fushatën për zgjedhjet lokale të vitit 2021, planprogrami i Ramës përqendrohej në tri “P”: Prishtina Praktike, Prishtina e Pastër dhe Prishtina e Përjetimeve. “Prishtina Praktike” synonte ndryshime infrastrukturore që përfshinin arsimin, shëndetësinë, sigurinë rrugore dhe problemet me parkimin, me fokus të veçantë në projektin ambicioz për ridizajnimin e sheshit “Nënë Tereza” dhe shtrirjen e tij në zemër të Prishtinës, duke rritur qasjen më të lehtë për këmbësorët dhe vendosur një hierarki të re të trafikut ku përparësi kanë këmbësorët, pastaj transporti publik dhe në fund veturat. “Prishtina e Pastër”, fokusohej në lëvizshmërinë e gjelbër e në krijimin e parqeve të gjelbra. “Prishtina e Përjetimeve”, si komponenti kulturor i planprogramit, përfshinte plane infrastrukturore për një orkestër, teatër të ri, galeri arti dhe një sallë moderne për ngjarje të ndryshme kulturore, duke vendosur kulturën në qendër të përvojës urbane.
Katër vite pas, pak nga projektet e tij u realizuan dhe qeverisja e tij u ballafaqua me kritika të shumta. Një nga akuzat më të shpeshta ndaj tij është mungesa e zbatueshmërisë: shumë projekte mbeten në letër, të cilat fillimisht prezantohen me pompozitet, por pastaj vonohen apo nuk realizohen fare. Arsyetimi kryesor i Ramës lidhet me bllokadën nga niveli qendror, megjithëse ka raste kur edhe projekte që varen drejtpërdrejt nga Komuna nuk janë përmbushur, sikur lidhja e lagjeve “Dardania” dhe “Kalabria”, parkingjet nëntokësore te objekti qendror i Postës së Kosovës në “Dardani” apo funksionalizimi i skiliftit në Gërmi.
Në rikandidimin që i bëri Abdixhiku më 24 korrik, si arritje kryesore të qeverisjes së Ramës dhe synime për mandatin e dytë, u përmendën përfundimi i projekteve kyçe që kanë mbetur në proces gjatë mandatit të tij të parë. Ndër projektet që theksoi ishin: ndërtimi i unazës së brendshme, sheshi “George Bush”, rruga A, si dhe fillimi i implementimit të modelit të mësimit tërëditor.
Mbyllja e sheshit “George Bush” gjatë vitit 2024 ishte njëra nga ndërhyrjet më të debatueshme në kryeqytet. Një rrugë kryesore lidhëse u mbyll për t’ua lënë hapësirën këmbësorëve, megjithatë kjo shkaktoi kaos të madh në qarkullimin urban, pa asnjë studim fizibiliteti të bërë publik për të matur ndikimin e kësaj ndërhyrjeje. Tenderi për transformimin e kësaj rruge në shesh u bllokua nga Inspektorati i Mbrojtjes së Trashëgimisë Kulturore, pasi, sipas tyre, projekti cenonte objekte nën mbrojtje. Kjo ishte hera e tretë që Komuna përballej me këtë institucion për shkak të mosrespektimit të procedurave ligjore përpara nisjes së punimeve. Tenderi, me një vlerë prej mbi 18 milionë eurosh, mbetet faza e vetme konkrete e projektit, ndërsa qyteti vazhdon të përballet me pasojat e një ndërhyrjeje që nisi me shumë zhurmë, por përfundoi në një tollovi urbane.
Përveç tollovisë së papërmbajtshme urbane që kaploi qytetin, për javë të tëra Prishtina mori pamjen e një deponie mbeturinash, për shkak të mosmarrëveshjeve mes komunës dhe ndërmarrjes publike “Pastrimi”.
Por në gjithë këtë përplasje institucionale, ishin qytetarët ata që vuajtën pasojat: Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike në Kosovë (IKSHPK) paralajmëroi se keqmenaxhimi i mbeturinave mund të krijojë kushte të favorshme për zhvillimin e baktereve, parazitëve dhe insekteve, duke rritur rrezikun për përhapjen e sëmundjeve infektive. Prokuroria nisi hetimet lidhur me dështimin e menaxhimit të mbeturinave në kryeqytet.
Ndërkohë, gjatë mandatit të Ramës, për herë të parë, Prishtina nisi modelin e mësimit tërëditor në shtator të vitit 2024, në pesë shkolla. Ky model mësimi është vlerësuar pozitivisht për shkak se favorizon arsimin publik dhe ofron një model që deri tash është ofruar vetëm nga shkollat private, me një kosto shumë më të lartë financiare.
Shkollat publike që e kanë zbatuar këtë model kanë theksuar mundësinë që ato të ofrojnë qëndrim tërëditor për fëmijët, ku, përveç aktiviteteve mësimore, përfshihen edhe aktivitete jashtëkurrikulare, kryerja e detyrave në shkollë dhe shmang një problem shumë të përmendur nga prindërit, bartjen e çantave të rënda. Edhe pse aktualisht ky model ka shtrirje të kufizuar dhe përfshin vetëm disa shkolla në rajonin e Prishtinës, synimi është që të zgjerohet edhe në shkollat e tjera. Megjithatë, për ta arritur këtë do të nevojitej ndërtimin i objekteve të reja shkollore për shkak të numrit të madh të nxënësve nëpër shkollat e Prishtinës.
Ndërkaq një problemet tjera kronike të Prishtinës mbetet menaxhimi i qenve endacakë. Sipas të dhënave nga Qendra Klinike Universitare e Kosovës (QKUK), nga janari deri në shtator të vitit 2024 ishin regjistruar 112 raste të lëndimeve trupore të shkaktuara nga qentë endacakë, duke e bërë edhe më urgjente nevojën për menaxhimin dhe trajtimin e sigurt të tyre përmes politikave institucionale.
Në vitin 2022, Komuna njoftoi për zgjerimin e fushatave të sterilizimit dhe për planet e themelimit të Qendrës së Trajtimit të qenve endacakë. Ndërkohë, në qershor të vitit 2023 nisi një program që ofronte subvencion prej 50 eurosh në muaj për adoptimin e deri në pesë qenve. Megjithatë, këtij projekti i mungoi një mekanizëm efektiv zbatues dhe shumë shpejt dolën në pah abuzimet me projektin dhe vetë qenve. Në vitin 2022, Rama kishte thënë po ashtu se ishin në proces të funksionalizimit të strehimores për qentë endacakë dhe se lokacioni ishte i gatshëm. Megjithatë, kjo strehimore nuk u funksionalizua asnjëherë.
Në zgjedhjet lokale të këtij viti, Rama kandidon me sloganin “Prishtina përtej”, siç ka shkruar ai, “të zakonshmes”. Rama nuk e ka publikuar ende programin politik me të cilin synon ta marrë udhëheqjen e Prishtinës edhe për një mandat, ndërsa nuk ka nisur as ndonjë aktivitet elektoral të theksuar, përveç publikimit të punës së tij si kryetar aktual i kryeqytetit.
Hajrulla Çeku është kandidati i LVV për kryeqytetin e Kosovës, anipse ai vjen nga qyteti i dytë më i rëndësishëm në vend, Prizreni. Kandidatura e tij ishte e befasishme.
Në këtë kandidim, Çeku vjen nga pozita e ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sportit (MKRS) – një post i cili jo rrallë është bërë pjesë e debatit publik. Ndërhyrjet e tij si ministër e kanë përplasur drejtpërdrejt me komunën e Prishtinës, pasi Inspektorati i Trashëgimisë Kulturore, që funksionon në kuadër të MKRS, ka ndërprerë disa nga punimet e Komunës në lokalitete të ndryshme për shkak të mosrespektimit të procedurave. Për rrjedhojë, një pjesë e opinionit publik Çekun e kanë perceptuar si “kundërshtarin institucional të Përparim Ramës”.
Çeku ka studiuar për Shkenca Politike dhe ka magjistruar në Qeverisje dhe Zhvillim Lokal në Trento të Italisë dhe në Gjermani. Ndryshe, ai njihet edhe si një prej aktivistëve të zëshëm të shoqërisë civile; ai drejtoi organizatën EC Ma Ndryshe deri sa u përfshi në politikë, organizatë e cila u bë një ndër zërat më kritikë për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, veçanërisht në qytetin e Prizrenit.
Ai ka shërbyer gjithashtu si anëtar i Këshillit Kosovar të Turizmit (KKT) dhe, si ekspert i jashtëm, ka mbështetur hartimin e një politike kombëtare për ruajtjen e integruar të trashëgimisë kulturore në Kosovë.
Përvojën politike fillimisht e ka nisur në Tiranë, ku shërbeu si zëvendësministër i Turizmit dhe Mjedisit në Qeverinë e Shqipërisë gjatë një periudhe 13-mujore, nga viti 2017 deri në 2018. Së bashku me disa figura të tjera nga Kosova, Çeku ishte angazhuar në kabinetin e qeverisë së Edi Ramës, së bashku me kundërkandidaten e tij tani për Prishtinën, Besa Shahinin. Çeku kishte dhënë dorëheqje nga ky post në fund të vitit 2017 duke thënë se kishte vendosur t’i kushtonte më shumë kohë familjes së tij. Ai iu rikthye skenës politike kur në vitin 2019 iu bashkëngjit LVV.
Puna e tij si ministër gjatë katër viteve të fundit si ministër i Kulturës është karakterizuar nga një angazhim i theksuar në fushën e trashëgimisë kulturore dhe arkeologjisë. Gjatë mandatit qeverisës, u miratua një Ligj i vetëm për Artin dhe Kulturën, duke shfuqizuar plotësisht ose pjesërisht një sërë ligjesh para-ekzistuese që lidheshin me aspekte të ndryshme si për shembull: Ligjin për Teatrot, Ligjin për Institucionet Kulturore, Ligjin për Filharmoninë, Baletin dhe Operën. Ndonëse Ligji solli harmonizimin e një sërë ligjesh, ai gjithashtu u kritikua për mospërfillje të vërejtjeve, që kryesisht lidheshin me shqetësimin se kultura po centralizohej.
Ndër premtimet kyçe të Çekut ishte ndërtimi i një Teatri të ri Kombëtar (TKK), por më pas ai kaloi në zotimin për restaurim. Ndërtesa e TKK u mbyll nga Ministria e Kulturës në korrik të vitit 2022, me arsyetimin se paraqiste rrezik për sigurinë. Megjithatë sipas një raporti të hartuar nga profesorë universitarë, ky arsyetim u konsiderua i pabazë, meqë nuk e konstatohej për një rrezik të tillë. Në maj të vitit 2024, u miratua projekti restaurues me vlerë prej shtatë milionë eurosh, por ende nuk është finalizuar.
Në programin qeverisës për periudhën 2021–2025, LVV kishte premtuar se, krahas restaurimit të infrastrukturës ekzistuese, do të ndërmerrte konceptimin dhe themelimin e institucioneve të reja kombëtare të kulturës, përfshirë Teatrin e Operës dhe Baletit, TKK, Muzeun e Artit Bashkëkohor (MAB) dhe Rrjetin e Kinemave të Kosovës. Megjithëse proceduralisht themelimi i Teatrit të Operës dhe Baletit dhe i MAB janë në proces, ende nuk dihet se kur do të nisin punimet. Zotimet për këto dy institucione janë bartur nga LVV edhe në programin zgjedhor për zgjedhjet e vitit 2025.
Ndërkohë, sipas KOHA, MKRS nën udhëheqjen e Çekut ka përdorur shpesh fondet e investimeve kapitale për të subvencionuar projekte të asaj që njihet si “skena e pavarur” pavarësisht se ngjarjet kulturore, përfshirë ato të institucioneve shtetërore, vazhdojnë të mbahen në salla private me qira të larta ose në hapësira që nuk plotësojnë as kushtet minimale. Gjatë mandatit të Çekut, ministria nisi mbështetjen e organizatave të pavarura të kulturës dhe individëve përmes granteve institucionale, përfshirë grante trivjeçare, që është në thelb mundësi e mirë për organizatat që të ndërtojnë dhe ruajnë qëndrueshmërinë e tyre financiare në një mjedis përgjithësisht të varfër për to.
Megjithatë, qasja në këto grante nuk ishte e lehtë për entitetet përfituese. Sipas nje raporti të Institutit GAP, i cili realizon hulumtime që monitorojnë punën e institucioneve publike, sfidat në dhënien e subvencioneve dhe granteve nga MKRS përfshijnë, ndër tjera, mosfunksionimin e sistemin online dhe platformës e-Kosova, humbjen e dosjeve/dokumenteve të aplikuesve nga MKRS, mungesën e transparencës gjatë proceseve të vlerësimit, neglizhencën nga MKRS në mbylljen e avanseve nga përfituesit dhe kapacitetet e ulëta të MKRS në monitorimin e zbatimit të projekteve.
Ndërkohë, mandati i Çekut është karakterizuar edhe nga greva e aktorëve të TKK. Përmes Shoqatës Sindikale të Artistëve të Teatrit Kombëtar të Kosovës (SHSATKK), aktorët hynë në grevë për më shumë se 100 ditë në nëntor të vitit 2024. Shkak për këtë u bë miratimi i Ligjit për Pagat në Sektorin Publik, ku aktorëve të TKK iu vendos një koeficient më i ulët se sa që e kishin kërkuar. Ata kërkuan rritje të koeficientit dhe e ndaluan grevën kur Çeku u zotua se do ta zgjidhte këtë çështje.
Çeku nuk e ka publikuar ende programin politik me të cilin synon ta marrë udhëheqjen e Prishtinës, ndërsa nuk ka nisur as ndonjë aktivitet elektoral të theksuar, përveç publikimit të punës së tij si ministër në restaurimin e objekteve të trashëgimisë kulturore dhe investimet në hapësira sportive në Prishtinë.
Uran Ismaili është i vetmi kandidat në këtë garë që ka qenë më parë përballë kryetarit aktual Rama, por edhe ka pasur bashkëpunim me të. Para balotazhit të vitit 2021, ata ishin kundërshtarë; në balotazh, Ismaili dhe PDK u rreshtuan në anën e Ramës për ta mposhtur kandidatin e LVV, Vitinë. Ky pozicionim u konkretizua me një koalicion komunal që zgjati nga dhjetori i vitit 2021 deri në shkurt të vitit 2024.
Koalicioni u prish për shkak të mosmarrëveshjeve rreth këmbimit të pronave ku planifikohej ndërtimi i lagjes së projektuar nga Rama pranë liqenit të Badovcit me disa prona te lagja “Prishtina e Re”. PDK e kishte kundështuar ashpër këtë këmbim dhe aty nisi çarja mes koalicionit. Drejtorët e PDK u shkarkuan pak para se të jepnin dorëheqje dhe bashkëpunëtorët e dikurshëm u shndërruan sërish në kundërshtarë.
Në zgjedhjet e vitit 2021, Ismaili i siguroi PDK rezultatin më të mirë që kishte arritur ndonjëherë në kryeqytet, ndonëse i pamjaftueshëm për fitore. Në rundin e parë, ai mori rreth 21% të votave, një arritje që theu pritshmëritë për një parti që tradicionalisht nuk ka arritur të fitojë mbështetje të gjerë në kryeqytet, si dhe duke i sjellë një imazh të ri partisë në kryeqytet.
Ndryshe nga Rama, Ismaili është pjesë kyçe e partisë që përfaqëson pasi ai iu bashkua PDK qysh në vitin 2007. Në vitin 2013 fitoi popullaritet kur u bë shef i stafit të Kadri Veselit, dhe fuqia e tij në parti vetëm sa shkoi duke u rritur që nga ajo kohë. Në vitin 2016, Veseli e prezantoi Ismailin në publik si nënkryetar të PDK.
Ngritja politike e Ismailit vazhdoi në vitin 2017 me postin e ministrit të Shëndetësisë. Gjatë mandatit të tij, ai premtoi reforma të mëdha dhe e nisi me vrull, duke nënshkruar kontrata për furnizim me barna, promovuar Fondin për Sigurime Shëndetësore (FSSH) dhe, në fund, duke ndërhyrë me investime në objekte për t’u dhënë klinikave të QKUK një pamje më të mirë. Ai u largua nga Ministria në vitin 2020, duke lënë pas disa gjurmë në renovime, por pa arritur t’i adresojë në mënyrë të prekshme sfidat strukturore të sistemit shëndetësor në Kosovë, përfshirë ndër më kundërthënëset si sigurimin shëndetësor, një premtim që përsëritet nga të gjithë, por mbetet i papërmbushur deri më sot.
Pozita e Ismailit brenda strukturave të partisë mbeti e paprekur edhe pas reformimit të brendshëm. Pasi Gjykata Speciale ngriti aktakuzë ndaj Veselit dhe Hashim Thaçit në vitin 2020, dhe humbjes dërrmuese të PDK në zgjedhjet e vitit 2021, partia iu nënshtrua procesit të reformimit të brendshëm. Në këtë kontekst, për herë të parë udhëheqjen e PDK e mori Memli Krasniqi, i cili nuk ishte pjesë e asaj që njihet si “krahu i luftës”, ndërsa Ismaili u riemërua nënkryetar i partisë, duke u pozicionuar si një prej figurave kyçe të gjeneratës së re udhëheqëse.
Ndryshe nga viti 2021, kur fushatën e nisi me sloganin “Prishtina na bashkon” dhe e përqendroi në ripërtërirjen e hapësirave publike, këtë herë Ismaili e ka fokusuar garën në mediat sociale, veçanërisht në TikTok, duke përdorur ritmin e videove të shkurtra dhe “meme-ve” si pjesë të strategjisë së tij komunikuese.
Në vitin 2021, ai publikonte video ku shihej duke ndërhyrë simbolikisht në të gjithë qytetin, duke rregulluar stola, vendosur kosha mbeturinash, lyer fusha sportive, kësisoj duke ofruar një “pamje” të ndryshimeve të mëdha që parashikonte. Fushata e tij asokohe u mbështet në takime të vogla me banorë nëpër lagje, ku prezantonte ide “tërheqëse” dhe mundohej ta paraqiste veten si spontan dhe i afërt. Pjesë e këtyre aktiviteteve ishte edhe përdorimi i trotinetit elektrik si simbol i një qasjeje eko-miqësore, si dhe podkastet e tij që synonin ta shpërndanin entuziazmin dhe pozitivitetin e fushatës.
Në fushatën e vitit 2025, Ismaili ka zgjedhur një togfjalësh të ri: “Koha për Prishtinën”, përmes të cilit përpiqet të fuqizojë lidhjen e tij me qytetin dhe idenë se ky është i vetmi vend ku ai mund të jetojë e punojë.
Në videon me të cilën lansoi fushatën, Ismaili premtoi se, nëse vjen në pushtet, vendimi i tij i parë do të jetë hapja e sheshit “George Bush”, si hap i parë drejt zhbllokimit të trafikut. Përmes zotimeve të tij, ai ka shënjestruar problemet kronike të Prishtinës, siç janë zhbllokimin e trafikut brenda 18 muajve; zgjerimin dhe ndërtimin e trotuareve për të mundësuar lëvizje më të sigurt për këmbësorët; trajtimin e problemit të qenve endacakë dhe përmirësimin e ndriçimit publik; krijimin e një sistemi të përditshëm të menaxhimit të mbeturinave dhe mirëmbajtjes së hapësirave publike.
Fushata sivjet është më e orientuar drejt rrjeteve sociale dhe narrativës personale, duke ruajtur stilin e tij vizual, por deri tash, duke u mos u angazhuar drejtpërdrejtë me aktivitete në terren, diçka që e karakterizonte fushatën e tij në vitin 2021.
Besa Shahini është e vetmja kandidate grua që garon për ta marrë nën udhëheqje kryeqytetin. Ajo ka përfunduar studimet master për Politika Publike në Hertie School, në Berlin.
Në vitin 2004, ajo bashkëthemeloi dhe shërbeu si drejtoreshë ekzekutive e Iniciativës Kosovare për Stabilitet, një institut kërkimor me bazë në Kosovë, i fokusuar në çështjet e qeverisjes dhe zhvillimit socio-ekonomik. Në vitin 2016, Shahini themeloi dhe udhëhoqi organizatën Plenumi për Arsim, një nismë e fokusuar në hulumtimin dhe analizën e sistemit parauniversitar në Kosovë. Paralelisht, ajo ka vepruar si analiste e pavarur e politikave, me fokus në arsim dhe integrim evropian. Për më shumë se një dekadë, nga viti 2004 deri në vitin 2015, Shahini ishte pjesë e ekipit të Iniciativës Evropiane për Stabilitet (ESI) në Berlin, ku shërbeu si analiste e lartë e politikave.
Shahini rikthehet në skenën politike pas një periudhe gati trevjeçare si zëvendësministre dhe më pas ministre e Arsimit, Sportit dhe Rinisë në Republikën e Shqipërisë, nga janari i vitit 2019 deri në shtator të vitit 2020. Ajo mori drejtimin e ministrisë pas ndryshimeve në kabinetin qeveritar të Edi Ramës, që pasuan protestën studentore të dhjetorit të vitit 2018 — protestën më të madhe studentore në Shqipëri që nga lëvizja e dhjetorit të vitit 1990.
Në përgjigje të këtyre protestave, Shahini kishte prezantuar “Paktin për Universitetin” që përfshinte një pako ndryshimesh që do t’i adresonin kërkesat e studentëve. Megjithëse ajo dha dorëheqje nga ky post në vitin 2020, sipas ekspertëve në Shqipëri, zbatimi i këtij Pakti ka mbetur thjesht në letër.
Ndërkohë, gjatë kohës sa ishte ministre, Shahini u angazhua në organizimin e një aksioni të inxhinierëve vullnetarë nga Kosova për ta kontrolluar gjendjen e shkollave dhe universiteteve pas tërmetit të vitit 2019. Ky ishte një organizim masiv që përfshiu zona të tëra si Tirana dhe Laçi, duke vlerësuar sigurinë e objekteve arsimore dhe ndërtesave të banimit. Në gusht të vitit 2020, Shahini njoftoi se licensoi për herë të parë mësuesit ndihmës për fëmijët me nevoja të veçanta në profilin “Arsim Special”, duke e cilësuar këtë si shtyllë bazë të politikës së gjithëpërfshirjes në arsimin parauniversitar.
Pas dorëheqjes nga mandati i ministres në Shqipëri, aktiviteti i saj politik ka qenë më i tërhequr. Gjatë kësaj periudhe gati pesëvjeçare, ajo është angazhuar me konsulenca në fushën e arsimit për organizata ndërkombëtare.
Shahini iu rikthye jetës politike përmes strukturave të PSD, partinë të cilën e udhëheq bashkëshorti i saj Dardan Molliqaj — ish-sekretar dhe një prej figurave kyçe të LVV, para se ai dhe një pjesë e drejtuesve të largoheshin nga LVV dhe të formonin PSD. Kandidimi i Shahinit për Prishtinën ka tërhequr vëmendje jo vetëm përmes qasjes personale e të drejtpërdrejtë, duke trajtuar çështjet me të cilat ballafaqohet edhe ajo vetë si qytetare.
Nën togfjalëshin “Besa për Prishtinën”, Shahini ka arritur të depërtojë në sferën publike. Me video të shkurtëra të realizuara nëpër lagje të ndryshme të Prishtinës, ajo ka vënë në qendër përvojën e fëmijëve në qytet, si shtyllë kryesore që përcakton edhe përvojën e përgjithshme të qytetarëve. Në to, ajo problematizon sistemin arsimor, mungesën e hapësirave për këmbësorë dhe hapësirave publike. Po ashtu, Shahini ka ngritur edhe çështjen e ngulfatjes së qytetit nga betoni dhe ndërtimet, duke vënë në pah paradoksin mes banesave të zbrazëta dhe qirave të papërballueshme. Sipas saj, Prishtina e tanishme i shërben betonit dhe jo qytetarëve. Këtë parafushatë ajo po e shfrytëzon për t’i identifikuar problemet që, sipas saj, e formësojnë jetën në Prishtinë dhe po paralajmëron se do të ofrojë politika konkrete dhe nisma ligjore për t’i adresuar ato.
Edhe pse jashtë garës mes partive të mëdha me bazë elektorale të gjerë, PSD në Prishtinë mbështetet kryesisht në një rrjet të aktivistëve politikë dhe ka trashëguar një pjesë të strukturave që ishin të angazhuara më parë në Komunën e Prishtinës, gjatë udhëheqjes së Shpend Ahmetit.
Bekë Berisha është befasia e kësaj gare për kryeqytetin. Në zgjedhjet e vitit 2021, ai nuk arriti të zgjidhej kryetar i vendit të tij të lindjes, Istogut, qytetit veriperëndimor ku AAK tradicionalisht ka pasur mbështetje.
Megjithatë, Berisha është ndër të paktët nga kjo parti që ka arritur të dalë përtej bastioneve të Rrafshit të Dukagjinit dhe ta krijojë një bazë të elektoratit në Prishtinë. Karriera e tij politike është e ndërtuar bazuar në stilin e drejtpërdrejtë dhe pa dorëza në paraqitjet televizive dhe në Kuvend, ku shpesh e tejkalon në dukje vetë liderin e partisë, Ramush Haradinaj. Kjo qasje i siguroi atij një ulëse në Kuvendin e Kosovës në zgjedhjet e fundit, duke dalë jashtë rrethit të ngushtë tradicional që zakonisht mbizotëron listat e AAK. Fushata e tij jotradicionale për deputet me sloganin: “Leja Bekës”, portretizonte Berishën si një lloj superheroi që zgjidh probleme lokale.
Berisha ka përfunduar studimet në fushën e drejtësisë dhe ka shërbyer si ushtar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).
Ai është bërë disa herë viral me deklarata që përputhen me stilin e tij të drejtpërdrejtë, si deklarata e tij se “në Kosovë s’ka kompani që shtrojnë rrugë me puseta në nivel” apo se gjatë ditës pi deri në 30 espresso. Ngjashëm, për fushatën në Prishtinë, ai ka zgjedhur një slogan që luan me inicialet e tij “BB”: “Beka e bon”.
Deri më tani, ai ka premtuar një Prishtinë pa kolona dhe me shkolla më të sigurta, duke përmendur sidomos problemin e përdorimit të substancave narkotike në shkolla. Megjithatë, fushata e tij është përqendruar më shumë në numërimin e problemeve sesa në ofrimin e zgjidhjeve konkrete për problemet urbane të kryeqytetit.
Në zgjedhjet e kaluara, AAK i ka hyrë garës për Prishtinën me kandidatë si sipërmarrësi Genc Meraku apo eksperti i qeverisjes lokale Besnik Tahiri, por pa arritur ta fitojë besimin e qytetarëve. Kandidimi i Berishës përfaqëson një përpjekje të re të AAK për të dalë përtej kufijve elektoralë të Dukagjinit dhe për të shtrirë ndikim në kryeqytet.
Merkur Beqiri është kandidati i partisë Alternativa për kryetar të Prishtinës. Si prurje e fundit në partinë që udhëhiqet nga Mimoza Kusari-Lila, Beqiri ka përvojë në fushën e konsulencave dhe bashkëpunimit me organizata ndërkombëtare, si Agjencia për Refugjatët e OKB-së (UNHCR), Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë (FAO), si dhe Banka Botërore (WB).
Krahas kandidatëve të partive të mëdha, kryeqyteti ka krijuar vazhdimisht hapësirë për partitë e vogla, të cilat, në rast se fitojnë ndonjë ulëse në Kuvend Komunal, shpesh bëjnë marrëveshje koalicioni më partinë fituese.
Beqiri në paraqitjen e tij të parë ka thënë se e sheh kryeqytetin si një organizëm që ka nevojë për reforma të thella në mënyrë që të bëhet funksional dhe tërheqës për qytetarët. Si fokus ka transformimin e planifikimit hapësinor, ristrukturimin e administratës komunale dhe modernizimin e shërbimeve publike.
Vizioni i tij ambicioz synon që ta kthejë Prishtinën në “kryeqytetin më të jetueshëm në Ballkanin Perëndimor”. Këtë e mbështet në një transport publik modern dhe të zgjeruar, rrugë që janë të planifikuara në harmoni urbane, parqe dhe sheshe të gjelbëruara e të qasshme, lagje të orientuara drejt këmbësorëve dhe jo veturave.
Krahas këtyre premtimeve, Beqiri është zotuar edhe për projekte tjera si krijimi i një sistemi të pandërprerë pastrimi dhe menaxhimi të mbeturinave, furnizim me ujë të pijshëm në çdo rubinet dhe mbrojtje aktive të mjedisit.
Në fushën sociale dhe arsimore, ai premton ndërtimin e shkollave moderne dhe të sigurta, funksionalizimin e qendrave shëndetësore dhe digjitalizimin e shërbimeve komunale, bazuar në konceptin “Smart City”, (në shqip: “Qyteti inteligjent”). Programi i tij elektoral deri tash vetëm shprehimisht përfshin investime në kulturë, sport, rekreacion dhe kujdes të veçantë për të rinjtë dhe të moshuarit.
Garës së kryeqytetit i është shtuar Fatmir Selimi, si kandidat i pavarur. Selimi, me edukim në fushën e bujqësisë dhe ekspert i agroekonomisë, ka punuar si konsulent për një kohë të gjatë me organizata ndërkombëtare në vend duke ofruar konsulenca në sektorin e zhvillimit rural.
Selimi premton decentralizimin e qeverisjes lokale, duke propozuar funksionalizimin e të paktën 10 bashkësive lokale që do të punojnë në koordinim të drejtpërdrejtë me komunën. Për Selimin, kjo është mënyra më e mirë për t’u afruar me qytetarët dhe për t’i adresuar nevojat e tyre në vendin e lindjes.
Për të kryesore është ofrimi i kushteve më të mira në sektorin e arsimit, përmirësim të infrastrukturës së shkollave dhe ndërtimin e hapësirave sportive që u mungojnë lagjeve të Prishtinës, legalizimin e banesave të paregjistruara dhe vendosjen e një sistem tatimor të drejtë e të barabartë për pronat.
Selimi synon një planifikim hapësinor më të mirë për qytetin, zonat rurale dhe Gollakun, duke e parë Prishtinën si “qytetin e Blirit, njerëzve të mirë, studentëve dhe kafeneve që e mbajnë të gjallë gjithë ditën”.
Me moton “Bashkë mund ta bëjmë Prishtinën më të mirë”, Selimi ka filluar rrugëtimin politik, si një alternativë e pavarur në mesin e partive politike në Prishtinë.
Imazhi i ballinës: Ferdi Limani / K2.0
Dëshironi të mbështetni gazetarinë tonë?
Në Kosovo 2.0, përpiqemi të jemi shtyllë e gazetarisë së pavarur e me cilësi të lartë, në një epokë ku është gjithnjë e më sfiduese t’i mbash këto standarde dhe ta ndjekësh të vërtetën dhe llogaridhënien pa u frikësuar. Për ta siguruar pavarësinë tonë të vazhdueshme, po prezantojmë HIVE, modelin tonë të ri të anëtarësimit, i cili u ofron atyre që e vlerësojnë gazetarinë tonë, mundësinë të kontribuojnë e bëhen pjesë e misionit tonë.
Anëtarësohuni në “HIVE” ose konsideroni një donacion.
- Ky artikull fillimisht është shkruar në shqip.